آنچه پزشکیان گفت، آنچه پزشکیان نگفت | این اسب زین‌کرده «پول توش نیست» | چرا رئیس‌جمهور حرفی از پرونده لاهیجان نزد؟

رویداد۲۴ | محمد آزاد: نخستین سخنان رئیس‌جمهور با مردم را به سختی بتوان گفتگویی موفق از منظر جذابیت توصیف کرد و البته ناموفق هم نبود؛  او به صراحت به قسمتی  از مهم‌ترین مشکلات کشور اشاره کرد که حول محور عدالت می‌چرخیدند و به ظرافت از قسمتی از مشکلات کشور طفره رفت که گرد مفهوم آزادی چرخ می‌زنند‌. عدالت‌خواهی پزشکیان کمی لنگ می‌زند اما مردمان امیدوار چشم امید دارند که عناصر آزادی‌خواهانه در سخنان رئیس‌جمهور برجسته‌تر شود.

پزشکیان چه چیزهایی را گفت؟

آموزش، بنیان عدالت

حساس‌ترین سخنان پزشکیان، که می‌توان آن را امتیاز او به دیگر روسای جمهور دانست، توجهی قابل ملاحظه به مساله آموزش است که هم در این سخنان و هم در مواضعی دیگر از او بارها تکرار شده است.

پزشکیان به درستی مساله آموزش را به عدالت گره می‌زند گویی آن را اساس برقراری عدالت اجتماعی می‌داند. مساله‌ای که اندیشمندان و سیاستمدارن بسیاری بر آن صحه گذاشته‌اند، اما تا پیش از این کمتر به زبان رئیس دولتی دل ایران می‌آمد، یا حداقل چنین بسامدی نداشت.

او به صراحت از لزوم بازنگری در نظام آموزشی سخن گفت و به تاکید اعلام کرد که بهداشت و آموزش در تمامی نقاط ایران باید به یکسان در دسترس باشد.

رئیس جمهور پرسید: «چرا وضعیت طوری شده است که مردم نمی‌توانند در هر نقطه‌ای از کشور، فرزندان خود را در مدرسه مناسب ثبت نام کنند؟»

او به شکل مشخص گفت: «در آموزش و پرورش مشکلات بسیاری داریم. قابل قبول نیست کسی که پول و آشنا ندارد بچه‌اش در مدرسه‌ای درس بخواند که ممکن است خوب آموزش نبیند؛  قابل قبول نیست که اکثر کسانی که به دانشگاه می‌روند از افراد و خانواده‌هایی باشند که بچه‌های‌شان به مدارس ویژه و خصوصی می‌روند.»

او حتی نظام آموزشی دوران پیش از انقلاب را سبب آن دانست که بتواند تحصیل کند و گفت معلوم نبود امروز هم قادر به همین کار می‌شد.

گرای اصلاح‌طلبی

رئیس‌جمهور از ادبیات ‌کلاسیک اصلاح‌طلبی نیز بهره گرفت و از شنیدن صدای مخالف گفت و وفاق را امری صوری و مربوط به برنامه‌ریزی‌های علمی و رسمی توصیف کرد.

در همین زمینه باز اشاره کرد که «نباید هنگامی که به ما نگاه می‌کنند،‌ ما را عده‌ای توتالیتر ببینند.» باز در همین راستا و پس از ذکر آن‌که برای سفر به نیویورک با رهبری مشورت خواهد کرد اما تاکید کرد که به موازینی همچون بازگرداندن مهاجران ایرانی نیز پایبند است.

مشکلات ارثی

پزشکیان هرچند به وجود اتفاق نظر در تیم اقتصادی دولت تاکید کرد اما مشکلات را نپوشاند. گفت واقعیت عیان است و چه نیازی به شرح دارد؟ گرانی هست، کمبود هست، ناترازی‌های مختلف هست، معضلات محیط‌زیست داریم، مشکلات معلمان و پرستاران و بازنشستگان وجود دارد، اما تصریح کرد که این مسائل حل‌شدنی است‌.

بیشتر بخوانید: پزشکیان: مردم وضعیت موجود را می‌بینند | اقتصاد به مسائل خارجی ارتباط دارد | باید به ایرانیان خارج از کشور اطمینان دهیم | از اینکه اکنون از من محافظت می کنند، در عذابم

با این حال او گفت برای نمونه مطالبات گندمکاران مطابق قانون کلا ۱۲۰ همت بود که تازه در صندوق نیود، اما آن‌چه کشت شده بالای ۲۰۰ همت است و از دو طرف وارث فشار هستیم‌‌.

پول توش نیست

شاید نقطه تمایز او با دولت گذشته همین اذعان به وجود مشکلات و از آن مهم‌تر این جمله طلایی بود که حتی یک بار هم به ذهن مردان دولت سیزدهم نرسید: من سعی نمی‌کنم گذشته را نقد کنم هرچه هست همینی است که می‌بینیم‌ و باید با وفاق نگاه به چشم‌انداز بدوزیم و جلو برویم.

با این حال گفت می‌گفتند چیزی را که تحویل می‌گیرید چیز خوبی است اما حالا می‌بینیم «پول توش نیست» که  اشاره‌ای واضح به اسب زین کرده دولت قبل بود‌.

او به زمان ارائه بودجه ۱۴۰۴ نیز گريزی زد‌، به نظارت بر برنامه و زمان‌بندی وزرا اشاره کرد و بر لزوم پیگیری انسجام و حل اختلافات پافشاری کرد.

مذاکرات احیای اینترنت

پزشکیان اشاره‌ای تلویحی به فیلترینگ نیز کرد و از وجود مذاکراتی با شورای عالی فضای مجازی و شورای‌عالی امنیت ملی برای راحتی مردم گقت. این نکات اگرچه بسیار مبهم بودند اما دست‌کم نشان می‌دهند که چه نهادهایی در فیلترینگ موثر هستند و دولت دارد برای رفع حصر مجازی مردم با چه کسانی مذاکره می‌کند.

رئیس جمهور چه چيزهايی نگفت؟

مهم‌ترین مساله‌ای که او از آن غفلت کرد شاید مساله لاهیجان و اعزام هیاتی از سوی خود ریاست جمهوری بود؛ مساله‌ای روز، که حساسیت جامعه را برانگیخته است و بخش قابل توجهی از مردم انتظار داشتند حداقل چند کلمه‌ای از زبان رئیس جمهور در این باره بشنوند‌، که نشنیدند.

همچنین رئیس‌‌جمهور درباره وزارت‌خانه سیاسی و امنیتی چیزی نگفت. در حالی که دولت وارد فاز انتخاب معاونان وزرا و استانداران می‌شود، رئیس‌‌جمهور به گفتن به نکاتی کلی، گرد و مبهم اکتفا کرد.

در مورد گشت ارشاد مطلقا چیزی گفته نشد.

به طور کلی، رئیس‌‌جمهور در میدان صداوسیما و طبق دلخواه مدیریت فعلی صداوسیما بازی کرد و به سئوالات دست‌چین‌شده و جهت‌دار آن‌ها به سبک خود توپ زد.

اما جز مسائل روز، این مشکل کلی سخنرانی‌های پزشکیان در عموم است که هرچند به درستی بر عدالت تکیه دارد و مسائل و مصادیق آن را تعیین می‌کند، اما جای آزادی خالی است.

نه این‌که کلا هیچ اشاره‌ای به آن نباشد اما مستقیم نیست، به همان گونه‌ای که برای نمونه در چشم شما نگاه می‌کند و از اختلاف طبقاتی، عدالت آموزشی و دسترسی همگانی به بهداشت می‌گوید.

آیا پزشکیان به همان میزان که برای حقوق معلمان نگرانی نشان می‌دهد، به آزادی مطبوعات نیز می‌پردازد؟ و اگر همواره به آموزش یکسان در کیفیت در تمام کشور اشاره دارد همواره به آزادی تجمعات قانونی نیز گریز می‌زند؟ قطعا نه؛ به زبان خودش نتوانسته است میان عدالت و آزادی، عادلانه رفتار کند و تصویری از یک سوسیال دموکراسی نیمه‌تمام را به مخاطب القا می‌کند‌.